Widyamakna

Widyamakna yaiku ngekmu kang ngrembug bab teges lan bab-bab kang ana gandheng-cenengipun karo teges. Widyaswara, widyatembung, widyaukara, kudu nggatekake widyamakna. Menawa ora nggatekake kang karembug ora ana paedahe.

Ø Tuladha

Sepur numpak wong

Parmin numpak sepur

Tuladha kasebut menawa kawawas manut pranataning ukara wis bener amarga wis ana jejer, wasesa, lan lesane. Ananging ukara mau kang bisa ditampa nalar mung kang angka loro. Dadi ngronce ukara ora mung bener tatanane (struktur), nanging kudu pener sarasane. Bisa ditampa nalar apa-apa, ana gandheng cenenge karo makna.

Ø Sinonim

Sinonim yaiku tembung loro utawa luwih wujud lan panuliane beda, nanging tegese padha. Tembung kaya ngene iki, ing basa Jawa diarani dasanama.

Tuladha

Adhem                   = atis

Bajang                    = kunthet

Cancang                 = ditaleni

Dongeng                 = crita

Isi                           = wose

Ø Antonim

Antonim yaiku tembng, frasa, utawa ukara kang tegese walikan karo tembung, frasa utawa liyane. Ing basa Jawa diarani kosok balen.

Angel                      ><                    gampang

Akeh                       ><                    sithik

Bagus                     ><                    elek, ala

Lanang                   ><                    wadon

Pinter                      ><                    bodho